Les 4: Beeldcultuur

Beeldcultuur

Dit onderdeel bestaat uit twee opdrachten, namelijk afbeeldingen uit de drie verschillende 
perioden uit de beeldcultuur en de uitwerking van een tableau vivant.

Afbeeldingen uit drie verschillende periodes 

Klassieke periode (tot ongeveer 1860): 

Hieronder is een schilderij te zien van Rembrandt van Rijn, te weten 'De anatomische les
van Dr. Nicolaes Tulp' (1632). Op het schilderij staat een les in de anatomie afgebeeld met een 
groep chirurgijns gehouden door Dr. Nicolaes Tulp. Kenmerkend voor de klassieke kunst 
is dat er zo realistisch mogelijk geschilderd wordt, wat ook te zien is op dit schilderij. 
Daarnaast was kunst in deze tijd iets voor de rijke mensen, zoals in dit schilderij de 
chirurgen. Rembrandt was op dit moment in dienst van de rijken. Het Goddelijke, 
wat veelal centraal staat in schilderijen uit de klassieke periode, komt niet heel sterk naar 
voren in dit schilderij. Wel is het contrast tussen donker en licht duidelijk zichtbaar. 

Moderne periode (1860 -1960): 

Hieronder is een schilderij te zien van Vincent van Gogh, de Sterrennacht (1889). Vincent van Gogh is 

een grote schilder in de moderne periode, passend bij het post-impressionisme. Kenmerken van

deze stroming, zoals ook te zien in onderstaand schilderij, is dat de nadruk wordt gelegd op 

structuur, vorm en kleurexpressie. Daarnaast is er vaak sprake van een symbolische, spirituele

betekenis in een schilderij. Ook in het schilderij van Vincent van Gogh is te zien dat het minder 

belangrijk is om realistisch te schilderen, zoals in de klassieke periode. Kenmerkend voor schilders 

uit de moderne periode is dat zij een zo groot mogelijke afstand proberen te scheppen tussen het 

kunstwerk en de werkelijkheid. 

Postmoderne periode (vanaf 1960): 

Hieronder zijn twee afbeeldingen te zien van Tarzan, boven de animatiefilm en onderin de musical. 

Kenmerkend voor de postmoderne periode is de massacultuur die opkomt, zoals in de vorm van musicals. 

Er wordt gesproken van massacultuur, omdat het voor iedereen bereikbaar is. Daarnaast is de animatie

opkomend in de postmoderne periode. Er komen steeds meer animatiefilms, waarvan Tarzan er één is. 

Een ander kenmerk voor de postmoderne periode, die in onderstaande afbeeldingen niet zichtbaar is, 

is dat er vaak verwezen wordt naar afbeeldingen uit de klassieke periode. Deze afbeeldingen of schilderijen

worden door postmoderne kunstenaars in een nieuw jasje gegoten. 

 

Tableau Vivant

Het klassieke kunstwerk:

Giorgione – The Adoration of the Shepherds

The Adoration of the Shepherds is een schilderij gemaakt in 1505, in de periode aan het eind van de
Renaissance en de Reformatie. Waar je aan kunt zien dat het een klassiek schilderij is, is dat er links op het
schilderij veel ruimte is voor landschap, waarbij een levenspad zichtbaar lijkt te zijn. Daarnaast is Maria te
zien, afgebeeld in blauw en rood, twee herders die Jezus Christus aanbidden en Jozef die naast Maria staat.
Het is dus een Goddelijke afbeelding, die zo realistisch mogelijk geschilderd is.

Het Tableau Vivant: de postmoderne interpretatie

Beeldbeschouwing:

Wat je hier ziet, is de Iphone, een mobiele telefoon die veel mensen “aanbidden”. Voor de huidige Westerse
bevolking is een mobiele telefoon (smartphone) erg belangrijk. De Iphone stelt op deze foto het kindje
Jezus voor. Jezus is degene die het gaat verkondigen, waar de Iphone het in de huidige periode is om ‘het
te gaan maken’. Waar Jezus vroeger mensen met elkaar verbond, wordt dit in de huidige wereld gedaan
door de Iphone. Maria is vervangen door een cola light fles en Jozef door een flesje Hertog Jan bier met
glas. Waar de herders in het originele schilderij Jezus aanbidden, wordt het aanbidden hier uitgebeeld
door twee duimen omhoog, het zogeheten “liken” op Facebook. Het moderne landschap waarin de foto
gemaakt is, is de kroeg.

Reflectie:

Een top voor het Tableau Vivant is het idee, met name Maria. Er is duidelijk te zien dat er sprake is van
een postmoderne variatie op het klassieke schilderij en dat er een boodschap overgedragen wordt,
 namelijk het belang van de Iphone/smartphone in de Westerse maatschappij. Er is geprobeerd het licht
op die manier te laten vallen, zodat het licht valt op Jozef (Hertog Jan), Maria (coca cola flesje) en Jezus
(de Iphone). In de foto zit een voorzichtige driehoekscompositie, namelijk de vader, de zoon en de heilige
geest. Deze zou een volgende keer nog nadrukkelijker naar voren kunnen komen. Er kan dan meer gewerkt
worden met groot en klein, bijvoorbeeld de Iphone groter en de herders kleiner.